Louisiana - Katrina Kasırgası

[Φ _asi_]

Katrina Kasırgası

 

Katrina Kasırgası, Amerika Birleşik Devletleri tarihinin en yıkıcı ve en ölümcül kasırgalarından biri. 2005 yılı Atlas Okyanusu kasırga mevsiminin 11. tropik kasırgası, 5. kasırgası ve ikinci 5. kategorideki kasırgasıdır. Katrina, 23 Ağustos 2005 günü oluşmaya başladı ve Meksika körfezi kıyısının orta-kuzeyi boyunca uğradığı yerlerde büyük hasarlara sebep oldu. Kasırganın neden olduğu en büyük can kaybı ve maddi zarar, New Orleans'da meydana geldi. Set sisteminin başarısız olduğu Louisiana'yı sel bastı. Kasırga, Mississippi kıyısının karşısında ve Alabama'da şiddetini artırdı, öyle ki kasırganın merkezinin hızı saatte 160 km/saat olarak ölçüldü.

 

Katrina, 23 Ağustos 2005'de Bahamalar'ın üzerinde oluşmaya başlamıştır. Sistem Meksika körfezi'nde şiddetini artırırken Florida'nın güneyini Kategori 1'de geçmiştir ve burada sellere ve ölümlere sebep olmuştur. 29 Ağustos'un sabahında sırasıyla güneydoğu Louisiana ve Louisiana/Mississippi'yi kategori 3'te vurmuştur.

 

Fırtına dalgası, körfez kıyısı boyunca Mississippi'nin Waveland, Bay St. Louis, Pass Christian, Long Beach, Gulfport, Biloxi, Ocean Springs, ve Pascagoula şehirlerini harap etmiştir. Louisiana'da, New Orleans'ın 53 farklı yerindeki sel koruma sistemi başarısız olmuştur. Setin yıkılmasıyla New Orleans'ın mahallelerini sular altında bırakmıştır daha sonra haftalar boyunca sel diğer mahallere sıçramıştır. Bununla birlikte New Orleans'ın %80'i sular altında kalmıştır.

 

Katrina, 1,836 kişinin yaşamını yitirmesine sebep olmuştur, bu sayıyla 1928 Okeechobee kasırgasından beri en ölümcül ABD kasırgası olmuştur. Fırtına tahmini 81.2 milyar dolar verdiği zararla ABD tarihinin en yüksek maddi hasar getiren doğal felaketi olmuştur. Fırtınaya federal, resmi ve yerel hükümetlerin tepkisi oldukça sert olmuştur ve bu yüzden ABD kongresi tarafından federal acil durum idare acente yöneticisi Michael D. Browmn görevden alınmıştır. Ayrıca fırtına mühendislerin ordu bölümünün kongre incelemesi ve set koruma sisteminin başarısızlığını ortaya çıkarmıştır. Ulusal kasırga merkezi ve ulusal hava hizmeti verdiği doğru bilgilerle büyük takdir kazanmıştır

 

28 Ağustos 2005'de şiddetinin zirvesindeyken Katrina kasırgası

 

 

Fırtınanın hikâyesi

 

Fırtınanın izlediği yol

 

Katrina 23 Ağustos 2005'te güneydoğu Bahamalar'ın üzerinde oluşmaya başlamıştır. Sistem, 24 Ağustos'un sabahında tropikal fırtına durumuna yükseltilmiş ve fırtınaya Katrina ismi verilmiştir. Tropikal fırtına Florida'ya doğru hareket etmeye devam etmiş, Hallandale plajı ve Aventura, Florida'yı vurmadan iki saat önce, 25 Ağustos'un sabahında kasırgaya dönüşmüştür. Güney Florida'yı vurduktan sonra gücünü zayıflatsa da Meksika körfezine girdikten bir saat sonra kasırga durumunu tekrar elde etmiştir.

 

Fırtına körfeze girdiğinde, Meksika körfezindeki Gulf Stream akımının ılık sularının üzerinde şiddetini arttırmıştır. 27 Ağustos'ta fırtına, Saffir Simpson kasırga ölçeğinde 3. kategori fırtına düzeyine yükselmiş ve bu yüzden mevsimin üçüncü büyük kasırgası olmuştur. Katrina 28 Ağustos'un sabahında yeniden şiddetlenmiş ve kategori 5'e yükseldi ve aynı gün saat 13.00'da, şiddetinin zirvesine ulaştı. Hızı saatte 285 km.ye ve minimum merkezi basıncı 902 mbar'a ulaşmıştır. Basınç ölçümü, Katrina'yı o zamana kadar kaydedilen dördüncü en şiddetli Atlantik kasırgası yapmıştır. Ayrıca o zamana kadar kadar Meksika körfezinde kaydedilen en kuvvetli kasırgadır.(2005 yılındaki Rita kasırgası bu ünvanı ele geçirmiştir.

 

Katrina 29 Ağustos sabahı saat 6.10'da Buras-Triumph, Louisiana'yı vurduğunda Kategori 3'de bir fırtına ve saatteki hızı 205 km'dir. Daha sonra Louisiana Mississippi'ye ilerleyen kasırga 195 km hızla bu yerleşim yerini vurmuştur.

 

Katrinanın, Mississippi'yi vurduktan sonra, denizden 240 km uzakta Meridian, Mississippi yakınlarında şiddeti büyük miktarda azalmıştır

 

Federal Hükümet

 

26 Ağustos'un sabahında yerel saatle saat 10.00(Türkiye saatiyle 17.00)'da fırtına şiddetini Kategori 3'e yükseltmiştir. Öğleden sonra Ulusal Kasırga Merkezi Katrina'nın Florida'nın güneyini vurduktan sonra Mississippi kıyısına ilerleyeceğini tahmin etmiştir ve 27 Ağustos sabahı saat 10'da kasırganın New Orleans'ı da içeren güney Louisiana'yı vuracağını hesaplamıştır.

 

26 Ağustos'a girilirken Birleşik Devletler sahil güvenliği beklenen darbe bölgesine önlemlerini almaya başlar ve 400'den fazla yedek asker aktif hale getirilmiştir. Havacılık eğitim merkezinden hava ekipleri kurtarma hava aracını Teksas'tan Florida'ya getirmişlerdir.Hava araçları Kasırga tarafından evlerini kaybeden New Orleans'lıları kurtarmak için saatlerce Mississippi ve Alabama sahil şeritleri boyunca uçmuşlardır. 29 Ağustos'un öğlenine kadar tüm hava araçları Meksika körfezinden geri dönmüştür.

 

Başkan George W. Bush kasırga Louisiana, Alabama ve Mississippi'ye ulaşmadan iki gün önce bu yerlerde olağan üstü hal ilan etmiştir. Aynı akşam Ulusal Kasırga Merkezi kasırganın Florida Panhandle vurduktan sonra Morgan City, Louisiana ve Alabama-Florida'yı 12 saat içinde vuracağı uyarısında bulunmuşlardır.

 

28 ve 29 Ağustos'ta Ulusal Kasırga Merkezi'nin başkanı Max Mayfield Başkan Bush ile yaptığı video konferanslarda Katrina'nın şehri koruyan setleri zorladığını ve suların seti aşıp şehri sular altında bırakabileceğini belirmiştir. Ayrıca bir konferansta Max Mayfield "Kimsenin setlerin güvenli olduğunu söyleyemeyeceğini ve bu konunun çok çok endişe verici olduğunu belirtmiştir."

 

28 Ağustos'ta Ulusal Kasırga Merkezi Katrina'nın yolundan saptığını belirtmiş ve Florida Panhandle büyük bir kısmında ve Louisiana sahil şeridinde tropikal fırtına uyarısı yapmıştır. Ulusal Meteoroloji Merkezi'nin New Orleans/Baton Rouge ofisi bölgenin "Haftalar boyunca oturmaya elverişsiz" sözleriyle ifade edilen bir ilanı çıkarmıştır.

 

Mississippi ve Alabama'ya ek olarak güneydoğu Louisiana'nın büyük kısmında gönüllü ve zorunlu boşaltma emri çıkarılımıştır. Gönüllü veya zorunlu boşaltma emri Körfezin kıyısının 1.2 milyon sakinine uygulanmıştır.

 

Louisiana'yı vururkenki radar görüntüleri

 

Körfez Kıyısı

 

26 Ağustos'ta kasırganın vurması beklenen Mississippi'de, ulusal muhafızlar aktif hale getirildi. Buna ek olarak, ertesi gün federal hükümet Acil Durum Merkezi aktif hale getirildi ve yerel hükümet şehri boşaltma kararı aldı. 28 Ağustos akşam saat yediye kadar 11 ilçe ve on bir şehirde boşaltma emirleri çıkarıldı, takip eden sabaha kadar bu sayı 41 ilçe ve 61 şehre çıkartıldı. Bundan başka, kıyıda yaşayanlar için 57 acil durum sığınağı açıldı ve eğer ihtiyaç duyulursa 31 ekstra sığınak hazırda tutuldu.Louisiana'da yerel hükümet tropikal fırtına vurmadan boşaltma planını 3 evrede uygulamıştır. 50 saat önce kıyı kesimleri boşaltılmaya başlandı. İkinci kısım bölge 40 saat öncesinden ve üçüncü kısım bölge (New Orleans'ı da içeren bölge), 30 saat öncesinden boşaltılmaya başlandı.

 

Fırtına varmadan kıyıdaki petrol kuyularının tümü kapatıldı. Bazı hesaplara göre daha büyük New Orleans metropolit alanının 1.3 milyon sakininin %80'inin bölgeyi boşaltılmış olduğunu belirtildi. Bu durum, daha önceki İvan kasırgasındaki orana göre oldukça fazladır.

 

28 Ağustos Pazar gününe kadar Körfez kıyısının altyapısı (elektrik, su, doğalgaz) tamamiyle kapatıldı, ayrıca Ulusal Kanada Demiryolu ve Amtrak Demiryolu trafiği ile Waterford Nükleer Santrali kapatıldı.Ulusal Kasırga Merkezi, Katrina 29 Ağustos'ta Mississippi'ye geçene kadar uyarılarına devam etti.

 

New Orleans Bölgesi

 

26 Ağustos tarihine kadar Katrina'nın muazzam bir afet olacağı düşünülmektedir. Bilgisayar modellerinin birçoğu Katrina'nın potansiyel yolunun Florida Panhandle'ndan 240 km batı yönünde kaydırmıştır; yol olasılıklarının merkezinde New Orleans şehri vardır. Direkt bir vuruşun şansı %17 olarak tahmin edilmiş daha sonra 28 Ağustos'a kadar %29'a yükselmiştir.Bu senaryo potansiyel bir felaket düşünülmüştür çünkü New Orleans şehrinin Pontchartrain gölü boyunca 80%i ve güney sahilde metro alanı deniz seviyesinin aşağısındadır. New Orleans'ta ki acil durum idare memurları kasırganın doğru-ön çeyrek dairesi ile fırtına dalgasının 8.5 m olduğu tahmin etmişlerdir, ve bu durumu endişeyle takip etmişlerdir çünkü dalgaların şehri koruyan setleri geçmesinden korkmuşlardır.[20] Afetin bu riski iyi anlaşılmıştır, öncesinde FEMA(Fedaral Afet Koordinasyon Merkezi) çalışmış ve ordu bölümü mühendisleri New Orleans'ın direkt üzerine bir kasırganın vuracağını ve binlerce kişinin yaşamını yitireceği büyük sel baskını olacağını uyarmıştır.

 

Katrina şiddetini Kategori 5'e yükseltiği 28 Ağustos'un sabahında saat 10.00'da düzenlenen basın toplantısında New Orleans belediye başkanı Ray Nagin şehri boşaltma kararı almıştır ve kasırga hakkında "çoğumuzun korktuğu şiddetli bir fırtına" demiştir.Yerel hükümet tarafından şehri bırakamayan vatandaşlar için "son çare barınak"ları kurmuştur. Şehirdeki büyük spor salonunda (Louisiana Superdome) yaklaşık olarak 26,000 insan fırtınanın kıyıya geldiği gibi birkaç gün boyunca buraya sığınmışlardır

 

Etkileri

 

29 Ağustos'ta Katrina'nın fırtına dalgası, New Orleans'ın etrafındaki setlerde birkaç yarığa sebep olmuştur. Yarıkların oluşmasından sonra bir çok şehir sular altında kalmıştır. Ayrıca fırtına dalgası Mississippi kıyıları ve Alabama'yı harap etmiştir. Bu yıkıcı etkisi Katrinayı 1928 Okeechobee kasırgasından beri Birleşik Devletler'in tarihindeki en yok edici ve en pahalı doğal felaket, ve en ölümcül kasırga yapmıştır. Katrina'dan toplam zararı 81.2 ABD doları olarak tahmin edilmektedir, bu da daha önceki en pahalı fırtana olan Andrew kasırgasının neredeyse iki katıdır.

 

19 Mayıs 2006 itibariyle ölüm sayısı 1,836'dır(direkt ve dolaylı ölümlerin toplamı). Ölümlerin çoğu Louisiana'dan(1,577) ve Mississippi'den(238) olmuştur. Bununla birlikte Louisiana'da ki kayıp olan 705 kişinin ölmüş olduğu düşünülmektedir fakat akıbetleri bilinmemektedir.

 

Federal hükümet kasırganın zarar verdiği alanın 233,000 km²(nerdeyse Birleşik Krallık kadar büyük bir alan) olduğunu belirtmiştir. Ayrıca kasırga 3 milyon kişiyi elektriksiz bırakmıştır. 3 Eylül 2005'de hükümet sözcüsü Michael Chertoff yaptığı basın toplantısında Katrina'nın verdiği zararın ve New Orleans'da sebep olduğu selle birlikte Katrina'nın ülke tarihinin en kötü felaketlerinden biri olduğunu belirtmiştir

 

Katrina'nın zarar verdiği Davie, Florida'da ki bir ev

 

 

Sel içindeki Venice, Louisiana.

 

 

Sel basan New Orleans

 

 

Katrinanın yıktığı U.S. Route 90 otoyolunun üzerindeki Bay St. Louis köprüsü

 

 

Bayou La Batre: karaya çıkan kargo gemisi ve balıkçı tekneleri

 

Sonuçları

 

Fırtınanın ekonomik etkileri, çok fazladır. 2006 Nisan'da itibaren, Bush idaresi, petrol tedariğinin potansiyel kesintisi ile ekonomiye verdği büyük zarar ve körfez kıyısının ana yol altyapısının yok olmasından dolayı onarımlar için bölgeye 10.5 milyar $ yatırım yapmıştır. Katrina Meksika körfezinde bulunan 30 kadar petrol platformlarının yıkılmasına ya da büyük zarar görmesine neden olmuştur.6 aylık dönem boyunca petrol üretimi durmuştur. 1.3 milyon dönüm (5,300 km ²) orman alanının yok olduğu Mississippi'de ormancılık sanayisi de büyük zarar görmüştür. Katrina'nın ormancılık sanayisine verdiği zarar $ 5 milyar olarak tahmin edilmektedir

 

Katrina çevreyi oldukça etkilemiştir. Fırtına dalgası kıyılarda plaj erozyonuna neden olmuştur. Birleşik Devlerler Jeoloji Teftiş dairesini yapmış olduğu tahminlerde Katrina ve Rita kasırgalarından dolayı kıyılarda 217 mil karelik alanın su basmış olduğunu belirtmektedir.

 

30 Ağustos 2005'te yaşanan kasırganan kısa bir süre sonra şehirde kalan New Orleans'ın bazı sakinleri depoları yağmalamaya başladı.Gazetelerde çeşitli gasp ,cinayet, hırsızlık raporları ve tecavüz haberleri yer almıştır. Birkaç haber kuruluşu daha sonra raporların çoğunluğunun temelsiz söylentilerle temel alındığını kararlaştırmıştır.

 

Yaşanan olumsuz olaylar sonucu olay çevrelerinde bazı tutuklamalar olmuş ve şehir tren istasyonun yanına geçici bir hapishane yapılmıştır