Diyelimki elmas mavi olsun ve hakiki elmas E, sahte ve hafif olan elmas e olsun.
Yine aynı şekilde gerçek ve ağır olan yakut Y,sahte ve hafif olan yakut y olsun.
Ve gerçek safir gerçek safir S sahte safir s olsun.
1.Tartı:
Elmasları tartarız ağır olan gerçektir dolayısıyla sahteyi kutusuna koyarız.
Geride kalanlar
E,S,s,Y,y
2.Tartı
................................................Sol kefe .....Sağ kefe Dışarıda kalan
1.ci ihtimal................................E Y ........>.......Sy ..............s
2.ci htimal ................................E y.........<.......SY...............s
3.cü ihtimal...............................ES..........>.......Ys...............y
4.cü ihtimal...............................Es..........<.......YS...............y
5.ci ihtimal............................... Es..........=.......Sy...............Y
Özetle:
Elmasın gerçek olduğunu 1.ci tartıdan biliyoruz.
2.Tartı ihtimallerinden görüldüğü gibi ağır olan kefedeki taşlar gerçektir.Dışarıda kalan taş ise sahtedir.
Şayet kefeler eşit ise dışarıda kalan taş gerçektir.